Thứ Ba, 17 tháng 1, 2017

Đưa cuộc sống của người dân địa phương trở lại bình thường - Hành trình của Trần Phương Anh đến Ninh Thuận

Trời đã mưa – một cơn mưa rất dài!! Chị không biết mọi người ở đây đã chờ đợi cơn mưa này bao lâu đâu,” Cha Ma Lế Thị Hem kể lại về cơn mưa vừa tuần trước trong lúc nói chuyện với tôi. Người mẹ 29 tuổi người dân tộc Raglei ở Ninh Thuận này đã phải vất vả suốt 36 tháng qua để chống chọi lại tình hình hạn hán kéo dài do không có mưa.

Trong chuyến đi vào cuối tháng 11 của tôi đến tỉnh miền trung hạn hán này với mục đích là gặp gỡ những người phụ nữ của cộng đồng Raglei, cộng đồng vẫn duy trì tập quán mẫu hệ với những người phụ nữ đóng vai trò người chủ gia đình, tôi gặp Hem ở chặng dừng đầu tiên. Tôi không ngừng nghĩ đến những gì họ đã trải qua trong khoảng thời gian thiên tai vừa qua.

Cha Ma Lế Thị Hem và con trai suy dinh dưỡng thể nặng kể chuyện những ngày hạn hán. – UNICEF Photo



“Gia đình 4 người của chúng tôi phụ thuộc hoàn toàn vào nước. Không có nước uống và sinh hoạt. Không có nước để tưới tiêu cho ruộng bắp của gia đình. Do vậy mà gia đình cũng chẳng có cái ăn,” Hem nói. Cũng như nhiều người dân địa phương khác, gia đình Hem lấy nước từ sông và suối để dùng hàng ngày. Trong suốt những tháng khô hạn, các con suối quen đều cạn khô. Ngay cả những hồ chứa nước trong vùng cung cấp nước cho cả khu vực cũng khô tới đáy.

Nằm ở khu vực duyên hải Việt Nam, Ninh Thuận là một trong 52 tỉnh thành bị ảnh hưởng bởi hạn hán và ngập mặn do hiện tượng thời tiết El Nino gây ra. Thiếu nước uống và sinh hoạt và việc sử dụng nước không an toàn để giặt giũ, rửa tay và tắm rửa dẫn đến việc gia tăng tình trạng tiêu chảy, bệnh chân tay miệng và các bệnh về da khác. Thiếu nước có tác động rõ rệt đến sức khỏe trẻ em, đặc biệt là làm tăng tỷ lệ trẻ bị suy dinh dưỡng.

Hem, một người mẹ hai con, đã từng trải qua cảnh cả hai con nhỏ của mình đồng thời bị suy dinh dưỡng thể nặng.

“Thấy con bỏ ăn em rất lo. Các cháu ói mửa khi ăn, thậm chí giữa các bữa và tiêu chảy kéo dài. Kèm theo là sốt cao lúc đến lúc đi.” Mặc dù nói là bữa ăn, nhưng thực chất bữa nào gia đình Hem cũng chỉ có cháo trắng loãng cho con ăn. Bé trai thứ hai, Cha Ma Lế Phát, 24 tháng tuổi, nặng chỉ có 6kg và được chuẩn đoán là còi xương.

“Trong suốt những tháng hạn hán kéo dài, chúng tôi ghi nhận được đỉnh điểm của tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em địa phương, đặc biệt là trẻ Raglei,” bác sỹ Dương Thị Ái Chân, phó trưởng trạm y tế xã Maty, huyện Bắc Ái cho biết. “Khoảng 33.5% trẻ ở xã Maty bị suy dinh dưỡng thể nặng.” Tổng số các trường hợp suy dinh dưỡng thể nặng được phát hiện và điều trị ở tỉnh vào thời điểm hiện tại là 843.

Pina Thị Gái đứng trước cửa nhà của em. Con gái của em, Pina Thị May, bị suy dinh dưỡng từ khi sinh và tiếp tục tình trạng này trong điều kiện sống khó khăn. – UNICEF Photo
Để duy trì cuộc sống trong những tháng này, Hem, cũng như phần lớn phụ nữ Raglei khác thường phải rời nhà lên Phan Rang làm thuê giúp việc hoặc các công việc tay chân lương rất thấp. Nhưng hiếm khi có đủ việc cho tất cả mọi người.

Sự hiện hữu của đói nghèo trở nên rõ rệt nhất khi đi kèm với tác động của thiên tai. Pina Thị Gái, 20 tuổi có một con gái 2 tuổi, cháu Pina Thị May bị suy dinh dưỡng từ khi sinh. Vài tháng trước, khi cháu tròn 2 tuổi, cháu cân nặng chỉ có 7kg.

Cộng đồng người Raglei đa phần làm nông và trồng trọt, chủ yếu là ngô, đậu xanh và bí ngô. Đối với nhiều người trong số họ, giáo dục không phải là sự lựa chọn có tính thực tế.

Người dân địa phương tụ tập vào tháng 11 năm 2016 để nhận hàng cung ứng khẩn cấp tại xã Maty, huyện Bắc Ái. Sự kiện được người dân mong đợi này cũng là dịp để cán bộ cộng đồng hướng dẫn người dân cách sử dụng các gói lọc. Việc sử dụng nước sạch được xác định là vô cùng quan trọng trong việc ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm trong các bối cảnh khẩn cấp do thiên tai. – UNICEF Photo
“Em thường thức dậy vào lúc 4 giờ sáng để sửa soạn bắt đầu một ngày. Chồng em và em đi làm nương ở cách nhà xa vài cây số,” Gái nói. Gái bỏ học từ những năm tiểu học. “Suốt thời gian cả năm hạn hán do thiếu mưa, ruộng bắp nhà em trơ cả rễ do không có nước tưới. Chồng em mang theo tài sản duy nhất của gia đình là chiếc xe máy đi lên thành phố tìm việc. Đến cuối ngày về nhà nhưng phần lớn thời gian trở về tay không vì không có việc.” Gia đình Gái kiếm được khoảng 10 đô la một tháng trong thời điểm mất mùa. ”Giờ em chỉ ước có thể đi làm nương trở lại ngay khi thức dậy.”

NHỮNG NHU CẦU KHÁC NHAU

Một đánh giá chung của Chính phủ, Liên Hợp Quốc và các tổ chức phi chính phủ quốc tế khẳng định nhu cầu cấp bách trong các lĩnh vực nước, vệ sinh, y tế và dinh dưỡng và an toàn lương thực. Với lượng mưa hiện tại, việc cấp nước dùng để cứu trợ khẩn cấp đã giảm. Tuy nhiên, cứu trợ khẩn cấp nhằm cung cấp các gói và viên lọc nước, vi chất bổ sung và truyền thông về các hành vi vệ sinh vẫn cần được tiếp tục duy trì. Chiến lược cứu trợ khẩn cấp của UNICEF bao gồm cung cấp các can thiệp dinh dưỡng, xử lý và dự trữ an toàn nước hộ gia đình, thúc đẩy các hành vi vệ sinh nhằm ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm.



Va Vi Nhông Kim, 2 tuổi, cầm trong tay một gói dinh dưỡng RUTF – khẩu phần ăn hàng ngày của em. Người mẹ 21 tuổi của em nhìn theo. Phần lớn phụ nữ Raglei lấy chồng ở độ tuổi 18. – UNICEF Photo
Cha Ma Lế Phát và Pina Thị May là hai trong số trẻ suy dinh dưỡng thể nặng được hỗ trợ gói dinh dưỡng bổ sung trong những tháng vừa qua. Để cải thiện tình hình dinh dưỡng ở địa phương, trẻ suy dinh dưỡng thể nặng và thể thường được ăn bổ sung các gói thức ăn dinh dưỡng Hebi, và RUTF. Trong vòng ba tháng vừa qua, cơ thể hai em đã hấp thụ tốt chất dinh dưỡng bổ sung này và tăng trung bình 2kg.

“Trẻ Raglei, đặc biệt là trẻ sống ở khu vực vùng núi hấp thụ tốt thức ăn dinh dưỡng bổ sung. Các em ăn các gói dinh dưỡng như là nguồn lương thực duy nhất hoặc giữa các bữa ăn,” bác sỹ Huỳnh Thăng Sơn, Giám đốc Trung Tâm Y Tế Dự Phòng tỉnh cho biết.

Trong khi đó, số lượng phụ nữ có thai và đang cho con bú được cung cấp các viên uống bổ sung đa vi chất lên tới 5,549 trường hợp. Số lượng trẻ từ 6 đến 23 tháng tuổi được cung cấp các gói bổ sung đa vi chất để thêm vào thức ăn lên đến 13,300 em.

THANH LỌC NGUỒN SỐNG

Mặc dù thói quen phổ biến của người dân địa phương là uống nước sông không an toàn vẫn còn là hành vi cần thay đổi, khi chúng tôi cung cấp các gói lọc nước tự nhiên hay viên lọc Aquatabs, rất nhiều người trong cộng động trở nên quan tâm và hứng thú. Khi được hỏi liệu họ có rõ về các chỉ dẫn sử dụng gói và viên lọc nước, một người trong đám đông tham gia đã dành lấy micro từ người hướng dẫn và hỏi: “Khi dùng hết đồ cứu trợ thì chúng tôi sẽ mua các gói và viên lọc này ở đâu? Chúng tôi muốn tiếp tục dùng.”

Theo chế độ mẫu hệ, phụ nữ người Raglei đóng vai trò chủ hộ đi nhận đồ cung ứng. – UNICEF Photo
Tuy nhiên, để đảm bảo tính hiệu quả của công tác cứu trợ khẩn cấp, Lê Hoàng Sơn, chuyên gia phụ trách hàng hóa cung ứng cứu trợ của Trung Tâm Nước Ninh Thuận suy nghĩ đến một kế hoạch: “Thách thức đối với chúng tôi là giám sát việc sử dụng các hàng hóa cứu trợ để đảm bảo rằng người dân sẽ không quay trở lại thói quen dùng nước suối tự nhiên không an toàn mà để ở góc nhà đồ cứu trợ lọc nước không dùng tới.”

Khi tôi rời khỏi tỉnh, một người lái xe người địa phương đưa tôi đi và kể chuyện dọc đường đi. “Một vài tháng trước, cả khoảng đất trồng cây này đều phủ một màu nâu héo úa. Cây cối, cỏ, cừu và dê đều không thể sống được qua hạn hán. Đất bỏ hoang vì hạn nứt nẻ vết chân chim,” người lái xe nói. Trong khi nghe chị kể chuyện, tôi nhìn thấy một màu xanh tràn ngập hai bên đường và bắt đầu dấy lên hy vọng. “Tình trạng này kéo dài được bao lâu cơ chứ?” chị nói tiếp, cắt ngang dòng suy nghĩ của tôi. “Dự báo là trời lại đổ hạn trong những tháng tới và tình hình hạn hán do thiếu mưa kéo dài triền miên này khó có nhiều khả năng sớm được cải thiện.”

Tải và đọc toàn bộ câu chuyện tại đây

Tác giả và ảnh: Trần Phương Anh

1 nhận xét:

  1. mọi thắc mắc về luật dân sự hãy tải ngay ứng dụng iura giải đáp luật dân sự bằng ứng dụng điện thoại nhé mọi người

    Trả lờiXóa